Τι είναι το παχύ έντερο;

Το παχύ έντερο ή κόλον είναι το κατώτερο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Ξεκινά από τη δεξιά πλευρά της κοιλιάς και καταλήγει προς τα αριστερά στο ορθό, όπου αποθηκεύονται προσωρινά τα κόπρανα πριν την αποβολή τους από το σώμα μέσω του πρωκτού. Τα τμήματα στα οποία υποδιαιρείται είναι το τυφλό, το ανιόν κόλον, το εγκάρσιο, το κατιόν, το σιγμοειδές και το ορθό. Η κύρια λειτουργία του είναι η απορρόφηση νερού από τα υπολείμματα της πέψης, ώστε τα τελευταία να μετατραπούν σε κόπρανα. Το παχύ έντερο δεν είναι απολύτως απαραίτητο για τη ζωή. Η αφαίρεση ενός τμήματός του είναι απόλυτα συμβατή με τη ζωή, ενώ ακόμη και σε περιπτώσεις ολικής αφαίρεσής του, ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να προσαρμόζεται. Ορισμένες νόσοι του παχέος εντέρου ενδέχεται να μην προκαλούν κανένα σύμπτωμα και να αποκαλυφθούν τυχαία, όπως τα σποραδικά εκκολπώματα του παχέος εντέρου.

Συμπτώματα στο παχύ έντερο που χρειάζονται προσοχή

Η αναζήτηση και προσεκτική παρατήρηση κάποιων συμπτωμάτων του παχέος εντέρου είναι κεφαλαιώδους σημασίας, διότι τέτοια συμπτώματα, αν και άτυπα, εφόσον εμφανισθούν και οδηγήσουν τον ασθενή στο γιατρό, συντελούν στο να αποκλειστεί ή να διαγνωσθεί και να αντιμετωπιστεί το υποκείμενο νόσημα του εντέρου, όπως π.χ. ο καρκίνος. Τέτοια συμπτώματα, αν και σχετικά άτυπα, είναι:

  • Αιμορραγία από το ορθό
  • Επίμονη δυσκοιλιότητα
  • Έντονη διάρροια
  • Πόνος και ευαισθησία στην κάτω κοιλία
  • Κενώσεις με πρόσμειξη βλέννης ή αίματος

Ποιες παθήσεις στο παχύ έντερο χρειάζονται επέμβαση;

Οι παθήσεις του παχέος εντέρου, καλοήθεις και κακοήθεις, που χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση, είναι οι εξής:

A. Εκκολπωμάτωση παχέος εντέρου - εκκολπωματίτιδα

Τα εκκολπώματα σχηματίζονται όταν ο βλεννογόνος του παχέος εντέρου προπίπτει προς τα έξω διά μέσου του μυϊκού χιτώνα και δημιουργεί σακοειδείς προεξοχές (σακουλιάσματα προς τα έχω). Εντοπίζονται κυρίως στο σιγμοειδές τμήμα του παχέος εντέρου και η συχνότητα εμφάνισής τους αυξάνεται με την ηλικία. Ο κυριότερος αιτιολογικός παράγοντας εμφάνισης εκκολπωμάτων στο έντερο είναι η αύξηση της πίεσης (ενδοαυλικής) πίεσης εντός του εντέρου, όπως συμβαίνει στη χρόνια δυσκοιλιότητα. Η εκκολπωμάτωση του παχέος εντέρου μπορεί να είναι επί χρόνια ασυμπτωματική ή να προκαλεί πολύ ήπια και άτυπα συμπτώματα, όπως ένα αίσθημα τάσης ή διαταραχή του ρυθμού των κενώσεων. Συμπτώματα προκαλούνται όταν κόπρανα αποφράξουν τα εκκολπώματα και δημιουργηθεί επακόλουθα φλεγμονή, η οποία ονομάζεται εκκολπωματίτιδα. Η εκκολπωματίτιδα είναι μια βαρειά φλεγμονή η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως με κατάλληλη αγωγή μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις.

Σιγμοειδές φυσιολογικό και με εκκολπώματα
Σιγμοειδές φυσιολογικό και με εκκολπώματα

Συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας είναι ο έντονος συνεχής πόνος στην κάτω κοιλία, ακριβώς κάτω από τον ομφαλό ή κάτω και αριστερά αυτού, η συνοδός μυϊκή αντίσταση και ο πυρετός. Η εκκολπωματίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρές επιπλοκές απειλητικές για τη ζωή όπως η αιμορραγία, η απόφραξη του εντέρου ή το ενδοκοιλιακό απόστημα.

Η θεραπεία της εκκολπωματίτιδας είναι αρχικά συντηρητική (και εφόσον δεν υπάρχουν απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές) με ενδοφλέβια αντιβίωση, ολοκληρωτική διακοπή σίτισης για κάποιο διάστημα και αναπλήρωση υγρών και ηλεκτρολυτών με χορήγηση αυτών ενδοφλεβίως. Σε πιο βαρειές καταστάσεις ή σε παρουσία σοβαρών επιπλοκών, ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο όπου αφαιρείται το τμήμα του εντέρου που πάσχει. Υπάρχουν πολλοί ασθενείς οι οποίοι εμφανίζουν πολλά επαναλαμβανόμενα επεισόδια εκκολπωματίτιδας, ελαφράς ή και πιο σοβαρής. Οι ασθενείς αυτοί, οφελούνται τα μέγιστα όταν αποφασίσουν, σε συνεργασία πάντα με το θεράποντα ιατρό τους, να υποβληθούν σε προγραμματισμένη χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου (συνήθως σιγμοειδές) μηδενίζοντας έτσι τις πιθανότητες μιας σοβαρής φλεγμονής ή τις σοβαρέες επιπλοκές αυτής.

Το χειρουργείο για την αντιμετώπιση της εκκολπωμάτωσης – εκκολπωματίτιδας μοπεί να γίνει είτε με την κλασική “ανοικτή” μέθοδο, είτε με τη πιο σύγχρονη και με περισσότερα οφέλη λαπαροσκοπική.

Β. Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου

Τα κυριότερα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn ή τελική ειλεΐτιδα, οι οποίες είναι συνηθέστερα αυτοάνοσης αιτιολογίας, γι’ αυτό και ονομάζονται και ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ). Η νόσος του Crohn μπορεί να εμφανιστεί τόσο στο λεπτό όσο και στο παχύ έντρερο, ενώ η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει κυρίως το παχύ έντερο. Υπάρχουν αρκετά κοινά συμπτώματα και στις δύο κλινικές οντότητες που περιλαμβάνουν πολλαπλές διαρροϊκές κενώσεις με άφθονη πρόσμειξη βλέννης και αίματος, πόνο στην κοιλιάπυρετότεινεσμό(επώδυνο και απότομο αίσθημα προς αφόδευση). Είναι χαρακτηριστικό πως τα συμπτώματα και των δύο νοσημάτων μπορεί να παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις που διαρκούν μεγάλο χρονικό διάστημα η κάθε μία. Επιπρόσθετα, η ελκώδης κολίτιδα, ιδίως όταν πάσχει μεγάλο τμήμα του παχέος εντέρου ή έχει διαγνωσθεί για πάνω από δέκα έτη, προδιαθέτει σε εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου. Aντίθετα η νόσος του Crohn προδιαθέτει κυρίως όχι σε καρκίνο αλλά σε άλλες επιπλοκές όπως διάτρηση του εντέρου, σε συρίγγια και σε τμηματικές στενώσεις του εντέρου.

Η αρχική θεραπεία και στα δύο νοσήματα είναι αρχικά συντηρητική – φαρμακευτική. Σε βαριές προσβολές της νόσου, όμως, όπως σε πανκολίτιδα ή στις σοβαρές επιπλοκές αυτών όπως πολλαπλά συρίγγια ή στενώσεις, απαιτείται χειρουργική επέμβαση η οποία βοηθάει θεαματικά στον έλεγχο της νόσου. Η επέμβαση είναι διαφορετική, ανάλογα με το νόσημα ή το είδος της συγκεκριμένης επιπλοκής και μπορεί να εκτελεστεί τόσο με την κλασική “ανοικτή” μέθοδο όσο και με τη πιο σύγχρονη και με περισσότερα οφέλη λαπαροσκοπική. 

Γ. Αποφρακτικός ειλεός

Ο αποφρακτικός ειλεός του παχέος εντέρου, είτε προέρχεται από φλεγμονώδεις παθήσεις, είτε από συμφύσεις, είτε συνηθέστερα από καρκίνο, αντιμετωπίζεται πάντοτε χειρουργικά. 

Δ. Πρόπτωση ορθού - Ορθοκήλη

Η πρόπτωση ορθού είναι η προβολή προς τα έξω μέσω του πρωκτού, του τελικού τμήματος του παχέος εντέρου, δηλαδή του ορθού. Εμφανίζεται σε καταστάσεις μεγάλης χαλάρωσης του πυελικού εδάφους, κυρίως σε ηλικιωμένες γυναίκες. Η ορθοκήλη είναι η προβολή, πάλι, του ορθού δια του οπισθίου τοιχώματος του κόλπου και εμφανίζεται επίσης σε καταστάσεις χαλάρωσης του πυελικού εδάφους. Και οι δύο καταστάσεις αντιμετωπίζονται χειρουργικά με διαφόρους μεθόδους, που μπορούν ανάλογα με την περίπτωση να είναι από σχετικά απλές, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί μέχρι και τμηματική εντερεκτομή ώστε να ανακουφιστεί ο ασθενής.

Ε. Καλοήθεις όγκοι παχέος εντέρου

Πρόκειται συνήθως για ευμεγέθεις πολύποδες οι οποίοι δεν μπορούν να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά από το γαστρεντερολόγο (με κολοσκόπηση), γι’ αυτό και απαιτείται να αφαιρεθούν χειρουργικά. Συνήθως εκτελείται απλή τομή στο τοίχωμα του παχέος εντέρου (κολοτομή), αφαίρεση του πολύποδα και συρραφή του εντέρου. Η επέμβαση μπορεί πολύ εύκολα να πραγματοποιηθεί και λαπαροσκοπικά.

ΣΤ. Καρκίνος παχέος εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος συχνότερος τύπος καρκίνου στους άνδρες και δεύτερος στις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι ετησίως στις Η.Π.Α. διαγιγνώσκονται 132000 περίπου νέες περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου. Παρά την πολύ μεγάλη επίπτωσή του, ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει πάρα πολύ καλά ποσοστά πλήρους ίασης εφόσον διαγνωσθεί έγκαιρα. Παρουσιάζεται συνήθως μετά την 6η δεκαετία της ζωής, εντοπιζεται κατά κύριο λόγο στο σιγμοειδές (25%), στο ορθό (30%) και στο τυφλό-ανιόν (22%) και συνήθως πρόκειται για κάποιον πολύποδα ο οποίος πολύ αργά εξαλλάχθηκε προς καρκίνο. Αυτή η αργή πορεία του, προς την εξαλλαγή σε καρκίνο, διαρκεί περίπου 5-10 χρόνια. Το γεγονός αυτό μας επιτρέπει να διαγνώσουμε έγκαιρα τον καρκίνο με κολοσκόπηση και βιοψίες από τις ύποπτες βλάβες. Οι σύγχρονες συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι να γίνεται κολοσκόπηση στα 50 έτη, και εφόσον είναι φυσιολογική, να επαναλαμβάνεται ανά πενταετία. Σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή με κληρονομικούς παράγοντες κινδύνου συστήνεται η διενέργεια της πρώτης κολοσκόπησης από τα 40 έτη.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου άλλες φορές είναι άτυπα και άλλες πιο ειδικά και εξαρτώνται από το σημείο του παχέος εντέρου όπου βρίσκεται η βλάβη. Έτσι όγκοι που εντοπίζονται στο τυφλό και το ανιόν, οδηγούν σε κακουχίααπώλεια βάρους και αναιμία. Όγκοι που εντοπίζονται στο κατιόν και το σιγμοειδές εμφανίζονται με διαταραχές στις φυσιολογικές συνήθειες του εντέρου, πρόσμιξη αίματος κατά τις κενώσεις ή πόνο κατά την κένωση. Τέλος, όγκοι που εντοπίζονται στο τελικό τμήμα του παχέος εντέρου, το ορθό, εμφανίζονται με συνοδό απώλεια αίματος και πόνο κατά την κένωση, όπως επίσης και με αίσθημα ατελούς αφόδευσης. Σε περίπτωση που ο όγκος είναι προχωρημένος, μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του παχέος εντέρου (ειλεός) ή ρήξη αυτού και δημιουργία αποστήματος ή περιτονίτιδας.

Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι κατεξοχήν χειρουργική. Σήμερα, με την πρόοδο των χειρουργικών τεχνικών και τη βελτίωση της επικουρικής προ- ή μετεγχειρητικής χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας, τα ποσοστά επιβίωσης και πλήρους ίασης μετά από χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου είναι εξαιρετικά. Το χειρουργείο που θα εκτελεστεί εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ανατομική εντόπιση του όγκου. Μπορεί να απαιτηθεί να δημιουργηθεί μία παρά φύσει έδρα (κολοστομία ή ειλεοστομία), μόνιμη ή προσωρινή, και κατόπιν αυτή να κλείσει σε ένα δεύτερο χειρουργείο. Το χειρουργείο μπορεί να πραγματοποιηθεί με την κλασική “ανοιχτή” μέθοδο ή με τη νεότερη και με περισσότερα οφέλη λαπαροσκοπική. Η χειρουργική μας ομάδα, έχοντας πολυετή εμπειρία με όλες τις μεθόδους χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου, και λειτουργώντας πάντα ως “ιατρική ομάδα”, σε συνεργασία με γαστρεντερολόγους, ογκολόγους και αναισθησιολόγους μπορεί να προσφέρει την καλύτερη κάθε φορά και εξατομικευμένη στο κάθε ασθενή ξεχωριστά θεραπεία.

Επικοινωνία Επικοινωνία