Παθήσεις του μαστού: Βασικοί Κανόνες

Οι περισσότερες παθήσεις του μαστού είναι καλοήθεις, ενώ από την άλλη, ο καρκίνος του μαστού παρόλο που αποτελεί το ένα πέμπτο των περιπτώσεων καρκίνου σε γυναίκες (περίπου μία στις 10 γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της), μπορεί πολύ εύκολα να αντιμετωπιστεί, εφόσον διαγνωσθεί έγκαιρα. Η έγκαιρη διάγνωση είναι το καλύτερο όπλο που διαθέτουμε σήμερα για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. 

Γι’ αυτό και κάθε γυναίκα, θα πρέπει οπωσδήποτε να ενημερώνεται και να ακολουθεί κάποιους βασικότατους κανόνες, όπως:

  • Να κάνει μαστογραφία αναφοράς στα 35
  • Αυτοεξέταση μαστού μία φορά το μήνα
  • Μαστογραφία μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (ή υπερηχογράφημα σε περίπτωση πυκνού μαστού)
  • Κλινική εξέταση από ειδικό που ασχολείται με τη χειρουργική του μαστού μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (μετά τη μαστογραφία)

Αυτοεξέταση μαστού

Στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού η αυτοεξέταση έχει κεντρικό ρόλο. Στη χώρα μας οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού ανακαλύπτονται από τις ίδιες τις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι η τακτική αυτοεξέταση μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού κατά 18-25% στην πενταετία.

Κάθε πότε πρέπει να γίνεται;
Μία φορά το μήνα, και συγκεκριμένα περίπου την 5η με 10η μέρα από την αρχή της εμμήνου ρύσεως, διότι τότε οι μαστοί είναι κατά κανόνα πιο μαλακοί και λιγότερο ευαίσθητοι. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες πρέπει να γίνεται σε συγκεκριμένη ημέρα του μήνα π.χ την πρώτη του μηνός.

Πώς πρέπει να γίνεται;

Πρέπει να κάνουμε πρώτα μία οπτική εξέταση και μετά να ακολουθεί η ψηλαφητική.

 

Αυτοεξέταση Μαστού
Αυτοεξέταση Μαστού

Οπτική εξέταση

Η γυναίκα στέκεται μπροστά στον καθρέπτη με τα χέρα της κάτω στα πλάγια (εικ. 1). Παρατηρεί εάν έχει προκύψει κάτι ασυνήθιστο στην εμφάνιση των μαστών της. Συνήθως ο ένας μαστός είναι λίγο πιο μεγάλος από τον άλλο. Αυτό στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή είναι οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος ή στο σχήμα των μαστών. Επίσης πρέπει να προσέξουμε εάν υπάρχει κάποιο εξόγκωμα ή εισολκή (βαθούλωμα- «τράβηγμα» προς τα μέσα) του δέρματος ή της θηλής καθώς και τυχόν πάχυνση του δέρματος ή ερυθρότητα ή σκληρή σύσταση με διατεταμένους πόρους (δέρμα σαν πορτοκάλι- “peau d’orange”). Η εξέταση αυτή επαναλαμβάνεται με τα χέρια σηκωμένα πίσω από το κεφάλι (εικ. 2) και με τα χέρια λίγο κάτω από τη μέση και πιέζοντας με δύναμη τη λεκάνη ώστε να σφίγγουν οι μύες του στήθους (εικ. 3). Τέλος επαναλαμβάνουμε την εξέταση γυρνώντας στο πλάι και από τις δύο πλευρές.

Ψηλαφητική εξέταση

Στο τέλος της οπτικής εξέτασης η γυναίκα μπορεί να πιέσει ελαφρά τις θηλές ενώ ακόμη στέκεται όρθια παρατηρώντας εάν υπάρχει από τη θηλή κάποιο έκκριμα σκούρο σαν αίμα ή οποιασδήποτε άλλης χροιάς (εικ. 5).

 Ακολούθως η γυναίκα τοποθετεί το αριστερό χέρι πίσω από το κεφάλι και με το δεξί ψηλαφεί τον αριστερό μαστό και επαναλαμβάνει αντιστρόφως τις κινήσεις για την εξέταση του δεξιού μαστού. Η εξέταση γίνεται χρησιμοποιώντας τα 3 μεσαία δάκτυλα με κυκλικές κινήσεις σε ένα νοητό κύκλο διαμέτρου 1-1,5 εκ. και «σαρώνοντας» το μαστό από έξω προς τα μέσα και από πάνω προς τα κάτω (εικ. 4). Στη συνέχεια η γυναίκα ξαπλώνει και τοποθετεί π.χ το δεξί της χέρι πλάι στο σώμα της και στη συνέχεια πίσω από το κεφάλι της ενώ με το αριστερό της εξετάζει το δεξιό μαστό και αντιστρόφως (εικ. 6).

Η αυτοεξέταση μπορεί να γίνεται και στο ντούς, όπου η ψηλάφηση είναι ευκολότερη. Καλό θα είναι η γυναίκα να συζητήσει μία φορά με το χειρουργό που την παρακολουθεί ετησίως την τεχνική της αυτοεξέτασης για περισσότερες λεπτομέρειες.

Τι μπορεί να βρει μία γυναίκα στην αυτοεξέταση μαστού

Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, οι βασικές ενδείξεις που πρέπει να αναζητήσει μια γυναίκα κατά την αυτοεξέταση μαστού είναι οι εξής:

  • Εξόγκωμα/γρουμπούλι ή σκλήρυνση σε κάποιο σημείο του μαστού – η αίσθηση κατά την ψηλάφηση είναι διαφορετική στο σημείο αυτό σε σύγκριση με τον υπόλοιπο ιστό του μαστού
  • Έκκριση υγρών από τη θηλή – στα υγρά μπορεί να υπάρχουν ίχνη αίματος
  • Μεταβολή στο μέγεθος, το σχήμα ή την όψη του μαστού
  • Αλλαγές στην όψη της επιδερμίδας του μαστού, όπως π.χ. πτυχώσεις, όψη φλοιού πορτοκαλιού
  • Εισολκή θηλής, όταν δηλαδή η θηλή έλκεται προς το εσωτερικό του μαστού
  • Ξεφλούδισμα της σκουρόχρωμης επιδερμίδας γύρω από τη θηλή (άλως του στήθους) ή της επιδερμίδας του μαστού
  • Κοκκίνισμα ή κοίλωμα στην επιδερμίδα ακριβώς επάνω από το μαστό

Καλοήθεις παθήσεις

Περίπου μία στις πέντε γυναίκες, εμφανίζει καλοήθη πάθηση του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της. Τα περισσότερα ψηλαφητά εξογκώματα – “ογκίδια” (8 στα 10) στο μαστό είναι καλοήθη. Μπορεί αυτά να είναι μία κύστη που περιέχει υγρό ή ένα ινοαδένωμα (υπερβολική ανάπτυξη ινώδους ιστού) και μπορούν να θεραπευτούν με μεγάλη ευκολία.

Αν ψηλαφήσετε τυχαία ένα εξόγκωμα κατά την αυτοεξέταση, επειδή δεν μπορείτε να καταλάβετε αν αυτό είναι καλόηθες ή κακόηθες, πρέπει απαραιτήτως να απευθυνθείτε σε χειρουργό ο οποίος θα αποφασίσει για την ανάγκη ή όχι περαιτέρω διερεύνησης με απεικονιστικό έλεγχο αλλά και την πιθανότητα βιοψίας για αποκλεισμό κακοήθειας ανάλογα με τα ευρήματα.

Στις καλοήθεις παθήσεις του μαστού συμπεριλαμβάνονται:

  • Κύστεις μαστού
  • Ινοκυστική μαστοπάθεια
  • Εκτασία των πόρων
  • Ινοαδένωμα μαστού
  • Θηλώματα των πόρων
  • Φλεγμονές
  • Γαλακτοκήλη
  • Νέκρωση λίπους
  • Αμαρτώματα

Καρκίνος Μαστού

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, όμως είναι φυσικά συχνότερος στο γυναικείο πληθυσμό. Οι εξελίξεις στο πεδίο της έρευνας και η έγκυρη ενημέρωση σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο και τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού έχουν συμβάλει καταλυτικά ώστε η θεραπεία αυτής της μορφής καρκίνου να είναι σήμερα πιο αποτελεσματική. Οι δείκτες επιβίωσης έχουν αυξηθεί, ενώ ο αριθμός των θανάτων μειώνεται σταθερά χρόνο με το χρόνο, κυρίως χάρη στον έγκαιρο εντοπισμό, την εξατομικευμένη προσέγγιση για κάθε ασθενή αλλά και τη βαθύτερη κατανόηση της ίδιας της νόσου.

Συμπτώματα Καρκίνου Μαστού

Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει στη διατήρηση του μαστού και στην ίαση στις περισσότερες των περιπτώσεων.

Τα ύποπτα σημάδια για την ύπαρξη καρκίνου στο μαστό είναι τα εξής:

  • Ψηλαφητό μόρφωμα στους μαστούς ή τη μασχάλη
  • Πάχυνση του δέρματος του μαστού
  • Πόνος ή δυσφορία
  • Οίδημα ή/και ερυθρότητα του δέρματος
  • Δέρμα με όψη φλούδας πορτοκαλιού
  • Τράβηγμα (εισολκή) της θηλής
  • Έκκριμα (συνήθως αιμορραγικό) από τη θηλή
  • Σε προχωρημένες καταστάσεις είναι πιθανή η εκδήλωση πόνου στα οστά, επίμονου βήχα ή δύσπνοιας

Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι πολυπαραγοντική και απαιτεί την άριστη συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων. Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου, εφόσον αυτός είναι σε πρώιμα στάδια (καρκίνωμα in situ), μπορεί να αποτελέσει και την ίαση. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται ταυτόχρονα χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία ή ακτινοβολία τόσο προεγχειρητικά όσο και μετεγχειρητικά. Η χειρουργική διατήρηση του μαστού περιλαμβάνει αφαίρεση του όγκου ή τμήματος του μαστού και μικρού αριθμού λεμφαδένων (λεμφαδένας ή λεμφαδένες φρουροί), με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, στις οποίες το αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, η αφαίρεση του όγκου μπορεί να συνδυαστεί με τεχνικές αποκατάστασης για βελτίωση του αισθητικού αποτελέσματος.

Επικοινωνία Επικοινωνία